ဘ.က ပညာေရး ဖ်က္ဆီးခ်င္ေနေသာ ေဒါက္တာဦးၾကြယ္ၾကြယ္ႏွင့္ အနီကုိယ္စားလွယ္မ်ားသုိ႔
အမ်ဳိးသားပညာေရးအစ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတုိက္မ်ားက ဆုိတာသိပါရဲ႕လား။ မင္းတုန္းမင္းဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္၊ သီေပါမင္းဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္ဆုိတာေရာ သိပါရဲ႕လား။ လြတ္လပ္ေရးဗိသုကာႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ငယ္ဆရာက ဘုန္းေတာ္ႀကီးဦးေသာဘိတဆုိတာေရာ သိပါရဲ႕လား။
အဂၤလိပ္ေခတ္မွာ တုိင္းျပည္ကၽြန္ျဖစ္ေနေပမယ့္ ပညာေရးမနိမ့္ပါးတာဟာ ဘ.က ပညာေရး ဆရာေတာ္ေတြေၾကာင့္ဆုိတာေရာ သိပါရဲ႕လား။ အဂၤလိပ္ေခတ္မွာ ဘာသာျခားအစုိးရက ဗုဒၶဘာသာကုိ ထင္သေလာက္ မထုိးေဖာက္ႏုိင္တာ ဘ.က ပညာေရးဆရာေတာ္ေတြေၾကာင့္ဆုိတာေရာ သိပါရဲ႕လား။
ဒါေတြအားလုံးေလ့လာၿပီးမွ ဒီအဆုိကုိတင္သြင္းတာေရာ ဟုတ္ရဲ႕လား။ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အမာခံ ခံတပ္ေတြအကုန္လုံး တစ္စစီ ဖဲ့ေျခြေနၿပီး ေနာက္ဆုံး အလယ္သားက်ရင္ အမ်ဳိးေတြကုိ ထုိးေကၽြးဖုိ႔ ဆင္ႀကံႀကံေနတယ္ဆုိတာ သိပါတယ္ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ အနီေကာင္ အနီမေတြ ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္သက္တမ္းခံမလဲ။
ခင္ဗ်ားတုိ႔သက္တမ္းတစ္ခုေလးအတြင္းမွာပဲ သာသနာဟာ ရစရာမရွိေတာ့ပါဘူး။ ခင္ဗ်ားတုိ႔အမ်ဳိးေတြကုိပဲ ဦးစားေပး ခင္ဗ်ားတုိ႔အမ်ဳိးေတြအတြက္ပဲ အလုပ္လုပ္ ဗုဒၶဘာသာကုိက် နည္းမ်ဳိးစုံႏွင့္ၿဖဳိခြင္း………… ဒါေတြလုပ္ရင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မဲဆႏၵရွင္ေတြကုိ ေစာ္ကားရာေရာက္တယ္ဆုိတာမ်ဳိးေရာ ေတြးမိဖူးရဲ႕လား။
ဗုဒၶဘာသာဝင္ မဲဆႏၵရွင္ေတြက ခင္ဗ်ားတုိ႔ကုိေရြးခ်ယ္ထားတာ ဘ.ကေက်ာင္းေတြ ဖ်က္ဆီးဖုိ႔မဟုတ္ဘူး။ ဗုဒၶသာသနာကုိ ဖ်က္ဆီးဖုိ႔မဟုတ္ဘူးဆုိတာ ၿမဲၿမဲမွတ္လုိက္ပါ။ ဆရာေမွာ္ဘီထန္းသီး၏ 5.12.2017 ရက္ေန႔ထုတ္ Democracy Today သတင္းစာေဆာင္းပါးကုိ ပူးတြဲတင္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။
ဝီရသူ(မစုိးရိမ္)
17.12.2017
PM 4:55
========================================================
“ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားပညာေရး”
ေမွာ္ဘီ ထန္းသီး
ျမန္မာႏုိင္ငံဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားကုိ ျပန္လည္ဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပရိယတၱိစာသင္တုိက္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရး(ဘကဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း)မ်ားဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာရွင္ဘုရင္မ်ားလက္ထက္ တုိင္းျပည္ကုိ စုိးမုိးအုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ခဲ့ၾကသည့္ အခ်ိန္မွစတင္၍ အေနာ္ရထားမင္းလက္ထက္အထိ ျမန္မာသကၠရာဇ္၁၂၃၀ျပည့္ႏွစ္ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၆၈ခုႏွစ္)အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားသာရွိၿပီး အစုိးရစာသင္ေက်ာင္းမ်ား မရွိေသးေၾကာင္း သမုိင္းစာမ်က္ႏွာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါ၏။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပညာေရးသမုိင္းကုိ အေျခခံက်က်ေလ့လာေသာ္ ဗုုဒၶဘာသာႏွင့္ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား အတူေပါင္းဆုံရာ ျမန္မာႏုိင္ငံပညာေရးသမုိင္းဆုိသည္မွာ စတင္ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါ၏။ အဂၤလိပ္မင္းအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ေခတ္၌ပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပထမဦးဆုံး မဟာဝန္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီးလက္ထက္ ဆာအာသာဖယ္ယာဟာသည္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၆၆ ခု ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးစနစ္တစ္ခုတီထြင္ရန္ ႀကဳိးပမ္းခဲ့ပါ၏။ ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၉၄ခု၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၃၈ထိ ဘ.ကေက်ာင္း ၉၂၈ေက်ာင္းထိ ဖြင့္လွစ္သင္ၾကားခဲ့၏။
၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္း ၄၆၁၉ေက်ာင္းရွိလာခဲ့၏။ တျဖည္းျဖည္း ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးဆုံးၿပီးေနာက္ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ႏုိင္ငံေတာ္ ဘ.က ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားကုိ ပညာေရးစီမံကိန္းတစ္ဖန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ျပန္ရာ ၁၉၅၂ခုမွ ၁၉၅၈ခုႏွစ္အထိ မွတ္ပုံတင္ ဘ.က ေက်ာင္းေပါင္း ၅၅၄၅ေက်ာင္းတုိးတက္ခဲ့ပါ၏။ ယခု ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ပညာသင္ႏွစ္အထိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းေပါင္း ၁၅၇၆ ေက်ာင္းသာ က်န္ရွိေနပါ၏။ ထပ္ၿပီးေလွ်ာ့ခ်ပိတ္သိမ္းမည္ဆုိပါက ျမန္မာ့ပညာေရးသမုိင္းအစကုိ ပယ္ဖ်က္ရာေရာက္မည္ထင္ပါ၏။
ေရွးေခတ္ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားသည္ (၁)သုတိ(သဒၵါက်မ္းအတတ္)၊ (၂)သမၼဳတိ(ဓမၼသတ္က်မ္းအတတ္) (၃)သခၤ်ာ(သခ်ၤာအတတ္)(၄) နီတိ(နီတိက်မ္းအတတ္)၊ တိကိစၧာ(ေဆးပညာအတတ္)၊ (၅)စတုေဝဒါ(ေဗဒင္ေလးပုံအတတ္) ဆႏၵိသာ(ဆန္းက်မ္းအတတ္)စသည္ျဖင့္ သင္ၾကားပုိ႔ခ်ခဲ့ပါ၏။ ထုိမွတစ္ဆင့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အမ်ဳိးသားပညာေရးစနစ္သည္ တစ္ခ်ိန္က အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ပညာေရးေလာကသားမ်ားႏွင့္ သမုိင္းပညာရွင္မ်ားေရးသားခဲ့ေသာ စာေပ စာေစာင္ စာအုပ္မ်ားဖတ္ဖူးခဲ့ပါ၏။
ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံပညာေရးကုိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားက အေျခခံယူ၍ အမ်ဳိးသားပညာဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္ေအာင္ ေဆာင္ႏွင္းေပးခဲ့ၾကပါ၏။ ယေန႔အခ်ိန္ထိလည္း ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားကုိ ႏုိင္ငံေတာ္က အေလးထားအားကုိးလ်က္ရွိေနစဥ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား ေလွ်ာ့ခ်ပိတ္သိမ္းသင့္ေၾကာင္း လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ေဆြးေႏြးဟူေသာ သတင္းကုိဖတ္ရ၍ စိတ္မခ်မ္းေျမ့စြာ ခံစားလုိက္ရပါ၏။
အမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ သာသနာဆုိတာ စကားလုံးတုိ႔ယွဥ္တြဲေနထုိင္ပုံကုိ သတိေမ့ေနသလားလုိ႔ ေတြးျမင္မိပါ၏။ အမ်ဳိးသားပညာေရးဖြံ႕ၿဖဳိးမႈကုိ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကုိယ္တုိင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကုိ ဤသုိ႔ေလွ်ာက္ထားခဲ့ပါ၏။
(၁) ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔တုိင္းျပည္တြင္ သံဃာေတာ္အရွင္သူျမတ္ မ်ားသည္ ရာဇဝင္တစ္ေလွ်ာက္လုံး ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ လူမ်ဳိးေရွ႕က မားမားမတ္မတ္ရပ္လ်က္ ျမင့္ျမတ္ေသာ အမႈမ်ားကုိသာ ျပဳခဲ့ၾကေပသည္။
(၂) ေရွးေခတ္မ်ား၌ သံဃာေတာ္အရွင္သူျမတ္မ်ားသည္ ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔တစ္မ်ဳိးသားလုံးကုိ ပညာသင္ၾကားေပးရန္ တာဝန္ကုိ ထမ္းေဆာင္ေတာ္မူခဲ့ၾကေလသည္။ ယခုေခတ္၌လည္း ေတာရြာမ်ားတြင္ သံဃာေတာ္အရွင္သူျမတ္မ်ား သင္ၾကားေပးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေျမာက္ျမားစြာ အမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီးတုိ႔သည္ စာေပတတ္ေျမာက္ၾကေပ၏။
(၃)အခ်ဳပ္မွာ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ေစတနာလုံ႔လေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔၏ စိတ္ဓာတ္ျမင့္မားေရး အသြင္အျပင္ယဥ္ေက်းမႈတုိ႔သည္ အထူးတုိးတက္ခဲ့ရေပသည္ဟု ၁၉၄၆ ဇန္နဝါရီ ၁၇ ရက္ ေရႊတိဂုံအလယ္ပစၥယာ၌ ဗုိလ္ခ်ဳပ္က သံဃာေတာ္တုိ႔အား ေလွ်ာက္ထားခဲ့ပါ၏။
၁၆-၁၁-၂၀၁၇ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးမွာ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ တစ္ဦးတင္ျပေဆြးေႏြးတာက ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား ေလွ်ာ့ခ်ပိတ္သိမ္းရန္ဆုိၿပီး အဆုိတင္သြင္းသြားေလ၏။ ေဆြးေႏြးတာကုိ လက္ခံပါ၏။ ဆုံးျဖတ္ျခင္းကုိ စဥ္းစားဆင္ျခင္သင့္သည္လုိ႔ ျမင္မိပါ၏။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ရုပ္တုေတြလည္း ထုလုပ္ၾကပါ။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေျပာေသာ သမုိင္းစကားကုိလည္း ေလးစားျမတ္ႏုိးတန္ဖုိးထား၍ ေဆာင္ရြက္ၾကေစခ်င္ပါ၏။
ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့သူ ဦးသန္႔၊ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဦးႏု၊ ဦးဘေဆြ၊ သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္း၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း၊ သိပၸံေမာင္ဝ စသျဖင့္ ယခုလက္ရွိလႊတ္ေတာ္ႀကီးထဲတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနၾကေသာ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားသည္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရး ေက်ာင္းမ်ားမွ အေျခခံသင္ယူတတ္ေျမာက္သူတခ်ဳိ႕ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီစနစ္အရ ေျပာခ်င္တာေတြေျပာခြင့္ရၿပီ၊ လုပ္ခ်င္တာေတြ လုပ္ခြင့္ရၿပီး ျဖစ္ခ်င္တာေတြ ျဖစ္ခြင့္ရၿပီဆုိၿပီး ဆင္ျခင္တုံတရားကင္းမဲ့စြာ ျပဳလုပ္မိပါက ေနာင္ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အက်ဳိးဆက္မ်ားသည္ မည္သုိ႔နည္းဟု ျပည္သူတုိ႔စဥ္းစားလာၾကမည္ျဖစ္သည္။
စာေရးဆရာႀကီး အမိတ္ဒိန္က ဤသုိ႔ေရးသည္ကုိ တင္ျပပါရေစ၊ ဘုန္းႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ မိသားစုမ်ားမွ ကေလးသုံးသိန္းေက်ာ္ကုိ စာသင္ယူေနၾကေၾကာင္း၊ ထုိကေလးမ်ား ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားမရွိခဲ့လွ်င္ လမ္းေပၚေရာက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါ့ေၾကာင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားသည္ ပညာလုိအပ္ခ်က္ႏွင့္ စာရိတၱခုိင္မာေသာ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးေနတာျဖစ္ေၾကာင္း ဒီကေန႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔သြားေနသည့္ ဒီမုိကေရစီအေဆာက္အအုံအတြက္ လုိအပ္ေနတာက အုိင္ဒီေယာ္ေလာ္ဂ်ီ မဟုတ္ဘူး။ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ေတြ လုိအပ္ေနတာျဖစ္သည္။
ေျပာရရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဒီကေန႔ျဖစ္ေနတာက အုိင္ဒီေယာ္ေလာ္ဂ်ီေရွာ့ခ္မဟုတ္ဘူး ပညာေရွာ့ခ္၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပညာေရွာ့ခ္သုံးႀကိမ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါ၏။ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္အဂၤလိပ္ ျမန္မာပထမစစ္ပြဲမွာ အဂၤလိပ္ေတြ၏ လက္နက္နည္းပညာအသီးသီးႏွင့္ အတုိက္ခံရၿပီး စစ္ရႈံးခဲ့ပါ၏။ ထုိအခ်ိန္က ျမန္မာေတြ ပထမပညာေရွာ့ခ္ျဖစ္ခဲ့ပါ၏။
အဲဒီပညာေရးေရွာ့ခ္အက်ဳိးဆက္က တုိင္းျပည္ကၽြန္ျဖစ္သည္အထိ ဆုိးဆုိးရြားရြားခံခဲ့ရ၏။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရခ်ိန္မွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုက လြတ္လပ္ေရးမိန္႔ခြန္းေျပာ၏။ ျမန္မာ့ပညာေရးကုိ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ား၏ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးႏွင့္လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ သင္ၾကားၾကရမည္ဟု ေျပာခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ စာတတ္ေျမာက္မႈ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ျပန္ၿပီးစစ္တမ္းေကာက္သည့္အခါ အရင္ကၽြန္မျဖစ္ခင္က ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေၾကာင့္ ေသစာရွင္စာ စာတတ္ေျမာက္မႈ ၈၀ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိခဲ့ျခင္းမွ ျမန္မာစာတတ္ေျမာက္မႈ ၃၀ရာခုိင္ႏႈန္းေအာက္ေရာက္ေနတာကုိ ေတြ႕ရေၾကာင္း အဲဒီအခ်ိန္မွာ လက္ေဗြႏွင့္ၾကက္ေျခေတြမ်ားလုိ႔ ဒုတိယအႀကိမ္ပညာေရးေရွာ့ခ္ျဖစ္ခဲ့ျပန္၏။ ထုိအက်ဳိးဆက္က သက္ႀကီးပညာေရးသင္ၾကားေရးအသုံးလုံးကုိ စီမံခ်က္ေတြခ်လုပ္ခဲ့ရ၏။
အဲဒီဒုတိယပညာေရးေရွာ့ခ္အက်ဳိးဆက္ကာ ဒီကေန႔ျမန္မာႏုိင္ငံပညာေရးအဆင့္နိမ့္က်မႈႏွင့္ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္လုိအပ္ခ်က္ ကြက္လပ္ႀကီးျဖစ္သည္။ ယေန႔အခ်ိန္သည္လည္း ႏုိင္ငံတကာစီးပြားေရးလက္တံေတြျမန္မာျပည္ထဲ ဝင္သင့္သေလာက္ ဝင္လာခ်ိန္မွာ အဲဒီလက္တံေတြႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ႏုိင္မည့္ပညာတတ္ေတြ လုိအပ္ေနေသာ ပညာေရွာ့ခ္ျဖစ္ေနၿပီလုိ႔ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပေနပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ ႏုိင္ငံအတြက္ အေရးႀကီးဆုံးျဖစ္ေနပါ၏။ ထုိတာဝန္ကုိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားက အေျမာ္အျမင္ႀကီးႀကီးႏွင့္ ႏုိင္ငံအတြက္ ပခုံးထမ္းတာယန္ခြဲယူက ေက်းဇူးတင္စရာပါပဲဟု စသည္ျဖင့္ ေရးသားထားပါ၏။
ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာ၏ သာသနာအရင္းအျမစ္ျဖစ္ထြန္းလာမည့္ေနရာ၊ ပညာသင္ၾကားေရးႏွင့္အတူ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ကုိယ္က်င့္တရားမ်ားကုိ စြဲၿမဲသြားမည့္ေနရာ၊ သာသနာျပဳပုဂၢဳိလ္ထူးမ်ား၊ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ထြန္းလာမည့္ေနရာ၊ ဤအဂၤါရပ္မ်ားေၾကာင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား ေလွ်ာ့ခ်ပိတ္သိမ္းမႈကုိ အတတ္ပညာျဖင့္သာ မၾကည့္ဘဲ အသိပညာႏွင့္ပါတြဲၿပီး အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာ၊ ႏုိင္ငံ၊ လူမ်ဳိးအတြက္ ဆင္ျခင္တုံတရားဖက္၍ စဥ္းစားေပးၾကေစလုိေၾကာင္း ေစတနာေကာင္းျဖင့္ တင္ျပေရးသားလုိက္ရပါသတည္း။
