အခန္း ၃။
ဒီမုိကေရစီစနစ္မွာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒေတြ ေရးဆြဲၿပီးရင္ေနာက္ အေရးႀကီးဆုံးအလုပ္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပျခင္းပါပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္စားလွဝ္ေတြကုိ ဆႏၵမဲေတြနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ၾကပါတယ္။ ဒီ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကမွတဆင့္ သူတုိ႔အားလုံး လုိက္နာရမယ့္ တျခားဥပေဒေတြကုိ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းၾကရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကုိယ္စားလွယ္ေတြ ျပဳလုပ္တဲ့ ဥပေဒေတြဟာ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ျပဳလုပ္တဲ့ ဥပေဒေတြလုိပါပဲ။ ျပည္သူေတြအားလုံးကလည္း ဒီဥပေဒေတြကုိ လုိလုိခ်င္ခ်င္ လုိက္နာၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥပေဒျပဳတဲ့အဖြဲ႕ဟာ ဥပေဒေတြကုိ အရမ္းကာေရာ မသတ္မွတ္ႏုိင္ပါဘူး။ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ ေမြးရာပါခြင့္အေရးေတြ အေျခခံရပုိင္ခြင့္ေတြကုိ ထိခုိက္နစ္နာႏုိင္တဲ့ ဥပေဒေတြကုိ မေရးဆြဲ မသတ္မွတ္ႏုင္ပါဘူး။ တစ္ခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံေတြမွာ ႏုိင္ငံကုိအုပ္ခ်ဳပ္မဲ့ သမၼတကုိ ျပည္သူေတြက တုိက္ရိုက္ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာကုိ ျပည္သူေတြကသာပုိင္တာပါ။ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းကမွ ေနာက္ကေန ႀကဳိးကုိင္လုိ႔ မရပါဘူး။ ဒီမုိကေရစီစနစ္ စစ္မစစ္ဆုိတာကုိ အစုိးရအဖြဲ႕ဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ အခုိင္းခံလုိမ်ဳိး က်င့္ႀကံမက်င့္ႀကံဆုိတာနဲ႔ တုိင္းတာႏုိင္ပါတယ္။ သမၼတဆုိတာ မိမိကုိမိမိ ရွင္ဘုရင္လုိ၊ အာဏာရွင္လုိမ်ဳိး မမွတ္ယူရပါဘူး။
မိမိတုိ႔ရဲ႕အာဏာကုိ တျခားသူတပါးကုိ လႊဲအပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ သာမန္ျပည္သူေတြအတြက္ ေသေရးရွင္ေရးတမွ် အေရးႀကီးပါတယ္။ မိမိတုိ႔ရဲ႕ ဆႏၵမဲေတြကုိလည္း ကုိယ္ႀကဳိက္ႏွစ္သက္တဲ့သူကုိသာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေပးဖုိ႔လည္းလုိပါတယ္။ အဂတိလုိက္စားၿပီး မဲေပးတာဟာ ကုိယ့္ဘဝကုိ ကုိယ္ေရာင္းစားတာနဲ႔တူပါတယ္။ စက္ဆုတ္ရြံရွာစရာေကာင္းပါတယ္။ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ ျပည္သူေတြဟာ ဆႏၵမဲကုိ ကုိယ္ေပးခ်င္တဲ့လူကုိ မေပးႏုိင္ပါဘူး။ ခုိင္းေစရာကုိသာ မလုပ္ခ်င္လုပ္ခ်င္နဲ႔ လုိက္ၿပီးလုပ္ၾကရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံက လူေတြဟာ လူျဖစ္ရက်ဳိးမနပ္ဘူးလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ငရဲက်သလုိနဲ႔ တူပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီမရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ ေလာကငရဲနဲ႔ တူပါတယ္။ အာဏာဟာ လူေတြကုိ ဖ်က္ဆီးတတ္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ အာဏာဟာ ေသးငယ္ရင္ နည္းနည္းဖ်က္ဆီး တတ္ၿပီး အာဏာႀကီးရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီး ဖ်က္ဆီးတတ္ပါတယ္။ အၾကြင္းမဲ့ အာဏာကေတာ့ အၾကြင္းမဲ့ ဖ်က္ဆီးျခင္းကုိ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူ႔ကုိမွ အာဏာအၿမဲမေပးမိဖုိ႔နဲ႔ အၾကြင္းမဲ့အာဏာ မေပးမိဖုိ႔လုိပါတယ္။
ဒီမုိကေရစီစနစ္က်င့္သုံးတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ ျပည္သူျပည္သားေတြဟာ မိမိတုိ႔သေဘာမက်ေတာ့တဲ့သူေတြ ဒါမွမဟုတ္ အာဏာကုိ အလြဲသုံးစား လုပ္တဲ့သူေတြကုိ ဆႏၵမဲလက္နက္နဲ႔ျပန္ၿပီးျဖဳတ္ခ် ဖယ္ရွားႏုိင္တဲ့အတြက္ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ဖုိ႔ မလုိပါဘူး။ အစုိးရမေကာင္းရင္ေတာ့ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူေတြရဲ႕ တာဝန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူေတြဟာ ေပါ့ေလ်ာ့ၿပီး ယုတ္မာတတ္တဲ့ သူကုိမဲေပးမိၿပီး အဲဒီလူေတြ အစုိးရျဖစ္လာရင္ မိမိကုိယ္ကုိသာ အျပစ္တင္ဖုိ႔ပဲရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မဲဆႏၵရွင္ သာမန္ျပည္သူေတြဟာ မေပါ့ေလ်ာ့ဖုိ႔နဲ႔ တတ္သိနားလည္ေအာင္ ႀကဳိးစားဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္ ပ်က္စီးၿပီး အာဏာရွင္စနစ္ကုိ ျပန္ေရာက္သြားရင္ မိမိတုိ႔ရဲ႕ဘဝ ဆုံးရႈံးျခင္းပဲလုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။
ဒီမုိကေရစီစနစ္ရဲ႕ အသက္ျဖစ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကုိ သန္႔ရွင္းၿပီး တရားမွ်တေအာင္ လုပ္ထားၾကရပါမယ္။ မဲေပးပြဲေတြမွာ လက္နက္အားကုိးၿပီး ေျခာက္လွန္႔မဲမေတာင္းရပါဘူး။ ပုိက္ဆံ တန္စုိးလက္ေဆာင္ေတြ သုံးၿပီးလည္း မဲရေအာင္ မလုပ္ရပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲေတြနဲ႔ မဲေရတြက္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ဘယ္သူမွမယုံမၾကည္မျဖစ္ရေလေအာင္ လု္ပေဆာင္ထားၾကရပါမယ္။
ဒါ့အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ျပည္သူေတြဟာ ကုိယ္မႀကဳိက္တဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အျပစ္တင္ေျပာဆုိခြင့္ ရွိရပါမယ္။ ႀကဳိက္တဲ့လူကုိလည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေထာက္ခံေျပာခြင့္ရွိၿပီး မဲေပးခ်င္တဲ့လူကုိ မဲေပးခြင့္ရွိရပါမယ္။ အလုပ္ရွင္ သူေဌးေတြကလည္း ကုိယ့္ရဲ႕ဝန္ထမ္းေတြ အလုပ္သမားေတြကုိ ဘယ္သူ႔ကုိ မဲေပးရမယ္။ မေပးရင္ အလုပ္ျဖဳတ္ပစ္မယ္ဆုိၿပီး ေျခာက္လွန္႔ၿပီး မဲမေပးခုိင္းရပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မဲေပးေအာင္လုိ႔ေတာ့ ေမတၱာရပ္ခံပုိင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ကုိယ္မဲေပးခ်င္တဲ့လူကုိ မဲေပးႏုိင္ရုံတင္မကပဲ ကုိယ္တုိင္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာဝင္ၿပီး အေရြးခ်ယ္ပုိင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ ကုိယ္မဲေပးခ်င္တဲ့လူကုိ မဲမေပးႏုိင္ပဲ အာဏာရွင္တစ္ေယာက္ ဒါမွမဟုတ္ အာဏာရွင္တစ္စုကုိသာ ဟန္ျပမဲေပးၾကရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီမရွိတဲ့ႏုိင္ငံေတြမွာ လူျဖစ္ရတဲ့သူေတြဟာ လူျဖစ္ရက်ဳိးမနပ္ဘူးလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။
အခန္း ၄။
လမ္း(၇)သြယ္
လူ႔ေလာကမွာ ခ်မ္းသာတဲ့လူေတြထက္စာရင္ ဆင္းရဲတဲ့လူေတြက ပုိၿပီးမ်ားတာကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။ ဒီမုိကေရစီဝါဒဟာ ဆင္းရဲတဲ့လူေတြကုိ ခ်မ္းသာေအာင္၊ ဆင္းရဲတြင္းက လြတ္ကင္းေအာင္ အလုိအေလ်ာက္ေတာ့ မလုပ္ေပးႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီမုိကေရစီဝါဒကေတာ့ ဆင္းရဲတြင္းကေန လြတ္ကင္းေအာင္ေတာ့ လမ္းျပေပးႏုိင္တဲ့ဝါဒျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီက လူေတြအတြက္ လမ္း ၇ သြယ္ကုိ ညႊန္ျပေပးထားပါတယ္။ အဲဒီ လမ္း၇သြယ္ကေတာ့
၁။ လူတုိင္းလူတုိင္းကုိ ေလးစားျခင္းလမ္း
၂။ လူတုိင္းအခြင့္အေရး တူညီျခင္းလမ္း
၃။ လူတုိင္း၏ရပုိင္ခြင့္မ်ားလမ္း
၄။ လြတ္လပ္မႈရွိျခင္းလမ္း
၅။ အမ်ားသေဘာက် အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းလမ္း
၆။ ေနာင္ေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိျခင္းလမ္း
၇။ လူအခ်င္းခ်င္း အမွီသဟဲျပဳရျခင္းလမ္းတုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။
၁။ လူတုိင္းလူတုိင္းကုိ ေလးစားျခင္းလမ္း
လူသားအားလုံးရဲ႕ဘဝေတြကုိ ေလးစားတာဟာ ဒီမုိကေရစီဝါဒရဲ႕ ေရေသာက္ျမစ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေလာကမွာ အဖုိးမတန္တဲ့ အသုံးမက်တဲ့လူရယ္လုိ႔ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူတုိင္းလူတုိင္း မိမိကုိယ္ကုိ ရုိေသေလးစားၾကရပါမယ္။ ၿပီးေတာ့ သူမ်ားေတြကုိလည္း မိမိကုိယ္မိမိ ေလးစားတန္ဖုိးထားတဲ့အတုိင္း ေလးစားတန္ဖုိးထားရပါမယ္။ မိမိကုိယ္မိမိ ေလးစားရမွန္းမသိတဲ့သူကုိ ဘယ္သူကမွလာၿပီး တန္ဖုိးထားေလးစားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ မိမိကုိ သူတစ္ပါးေလးစားေစခ်င္ရင္ ကုိယ္ကုိတုိင္ကလည္း သူတစ္ပါးကုိ ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံရပါမယ္။ ဒီမုိကေရစီမဟုတ္တဲ့ အာဏာရွင္ဝါဒကေတာ့ လူတုိင္းလူတုိင္းကုိ ရုိေသေလးစားရမယ္လုိ႔ သေဘာမထားပါဘူး။ လူတစုကုိသာ ရုိေသေလးစားရမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီလူတစုကသာ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လႊမ္းမုိးေနၿပီး တစ္ျခားလူအမ်ားက လူစာရင္းမဝင္ဘဲ ေနၾကရပါတယ္။ လူတစုေကာင္းစားဖုိ႔အတြက္ လူအမ်ားက လူရာမဝင္ျဖစ္ေနတာေတြ ဘယ္သူေတြ ဘာျဖစ္ေနေန ငါေကာင္းစားရင္ၿပီးေရာဆုိတဲ့ သေဘာထားေတြကုိ ဒီမုိကေရစီစနစ္က လက္မခံပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ငါႏွင့္ငါသာႏႈိင္းစရာ ငါသာလွ်င္ အေတာ္ဆုံးဆုိတဲ့ လူစားမ်ဳိးေတြကေတာ့ လူတုိင္းလူတုိင္းကုိ ေလးစားတန္ဖုိးထားတဲ့ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ သေဘာက်လိမ့္မွာ မဟုတ္တာေသခ်ာပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္က လူတုိင္းလူတုိင္းကုိ မွ်တတဲ့ အခြင့္အေရးလည္း ေပးတဲ့အတြက္ လူတုိင္း အစြမ္းအစရွိရင္ ရွိသေလာက္ တုိးတက္ႀကီးပြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေတြမွာ ဆင္းရဲလုိ႔ ပညာဆက္သင္ခ်င္လွ်က္နဲ႔ သင္ခြင့္မရတာမ်ဳိးကုိ မျဖစ္ရေလေအာင္ စီစဥ္ထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆင္းရဲတဲ့ မိသားစုက ကေလးေတြေတာင္ အမ်ားနည္းတူ ပညာသင္ၾကားခြင့္ရၿပီး ႀကီးပြားခ်မ္းသာလာႏုိင္ပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ လုိလားသူေတြကလည္း မိမိအျပင္ အျခားသူေတြ ႀကီးပြားတုိးတက္ေအာင္ ကူညီအားေပးၾကပါတယ္။ အမ်ားေကာင္းစားမွ ငါတုိ႔လည္းေကာင္းစားႏုိင္မယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ယူဆၾကပါတယ္။
ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေတြမွာ ကိုယ့္ရဲ႕ အသက္စည္းစိမ္ လုံၿခဳံဖုိ႔အတြက္ မစုိးရိမ္မေၾကာင့္က်ရပါဘူး။ ညႀကီးအခ်ိန္မေတာ္ ရဲက အေၾကာင္းမဲ့လာၿပီး ဖမ္းမွာလည္း မပူရပါဘူး။ လူကုိ တိတ္တိတ္ေလး လာဖမ္းသြားၿပီး လူမသိ သူမသိ အျပစ္ေပးမွာကုိလည္း မေၾကာက္ရပါဘူး။ ဖမ္းခ်င္သလုိဖမ္း စစ္ခ်င္သလုိစစ္ အျပစ္ေပးခ်င္သလုိေပးတာဟာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ရဲ႕ သေဘာမဟုတ္ပါဘူး။ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ပင္ ျဖစ္အုံးေတာ့ အတင္းအၾကပ္လုပ္ခုိင္းတဲ့နည္းကုိ ဒီမုိကေရစီက လက္မခံပါဘူး။ အတင္းအၾကပ္လုပ္အားေပးခုိင္းတာမ်ဳိး သေဘာမက်ပါဘူး။
ဒီမုိကေရစီဆုိတာ လူအမ်ားကုိ အက်ဳိးသင့္ အေၾကာင္းသင့္ ဆင္ျခင္သုံးသပ္တတ္ေအာင္ သင္ေပးဖုိ႔ အားေပးတဲ့ဝါဒသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းကိစၥတစ္ခုေပၚလာရင္လည္း အဲဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူေတြအားလုံး နားလည္သေဘာေပါက္လာေအာင္ အႀကိမ္ႀကိမ္အခါခါ ေျပာဆုိေဆြးေႏြးဖုိ႔လည္း အားေပးပါတယ္။ ေစ တလုံးကုိသုံးၿပီး အာဏာျပတဲ့ဝါဒမဟုတ္ပါဘူး။ ေဖ်ာင္းဖ်ျခင္း နားခ်ျခင္းေတြကုိ သုံးတဲ့ ေမတၱာရပ္ ဝါဒသာလွ်င္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ျပင္ လူတစ္ေယာက္ကုိ အလုပ္ရွင္ကျဖစ္ျဖစ္ အစုိးရကျဖစ္ျဖစ္ အေၾကာင္းမရွိဘဲ အလုပ္ျဖဳတ္ပစ္လုိ႔ မရပါဘူး။ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ ဝင္ေငြမလုံေလာက္တဲ့လူေတြကုိလဲ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေပးရပါမယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ေတြအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ အလုပ္အကုိင္ေတြကုိ ဖန္တီးေပးရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဝမ္းေရးအတြက္ ျပည္ပကုိသြားၿပီး အလုပ္လုပ္စရာမလုိေတာ့ပါဘူး။
၂။ လူတုိင္းအခြင့္အေရး တူမွ်ျခင္းလမ္း
ဒီမုိကေရစီစနစ္က်င့္သုံးတဲ့ႏုိင္ငံေတြမွာ အသက္ရွင္ရမႈ လြတ္လပ္စြာေနရမႈ ခ်မ္းသာသုခရြာေဖြမႈေတြဟာ လူေတြရဲ႕ ေမြးရာပါအခြင့္အေရး ရခုိင္ခြင့္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိရပုိင္ခြင့္ေတြကုိ တျခားဘယ္သူကမွ ဖ်က္ဆီးရုပ္သိမ္းပုိင္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ဒီမုိကေရစီက လူတုိင္းလူတုိင္း တူညီတဲ့အခြင့္အေရးေတြ ရွိတယ္လုိ႔ ယူဆေပမယ့္လုိ႔ ကြျပားျခားနားတဲ့ အသိဉာဏ္ စြမ္းရည္ေတြရွိတာကုိလည္း အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ လူတန္းစားခြဲျခားၿပီး ဆက္ဆံတာဟာ လူတုိင္းတူညီတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ရွိရမယ္ဆုိတဲ့ ဒီမုိကေရစီ သေဘာတရားနဲ႔ ဆန္႔က်င္ပါတယ္။
ဒီမုိကေရစီသေဘာတရားက လူတန္းစားတမ်ဳိးက အျခားလူတန္းစားတမ်ဳိးထက္ အခြင့္အေရးပုိယူတာကုိ သေဘာမတူပါဘူး။ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေတြမွာ လူတုိင္း တစ္မဲစီ ေပးပုိင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ရဲ႕ ညီမွ်တဲ့ အခြင့္အေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ႏွစ္မဲ သုံးမဲ ေပးပုိင္ခြင့္မရွိပါဘူး။ မဲေပးရင္လည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကုိယ္ေပးခ်င္တဲ့လူကုိ ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေတြမွာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကုိ လူတုိင္းက စိတ္ဝင္စားၾကပါတယ္။ မဲေပးပြဲထက္ ပုိၿပီး အေရးႀကီးတဲ့ အလုပ္မရွိပါဘူး။ မဲေပးတာဟာ ကုိယ့္မွာ လူ႔တန္ဖုိးရွိတယ္ဆုိတာကုိျပတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာမဲေပးခြင့္မရွိတဲ့ ႏုိင္ငံဟာ ဒီမုိကေရစီမဟုတ္ပါဘူး။ အက်ဥ္းေထာင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။